Powiatowe Centrum
Kształcenia Technicznego i Branżowego w Oświęcimiu

Propozycje tematów - egzamin maturalny z języka polskiego 2013/2014

PROPOZYCJE TEMATÓW NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY
Z JĘZYKA POLSKIEGO – matura w roku szkolnym 2013/ 2014

LITERATURA

1. Motyw wędrówki w literaturze. Omów sposoby jego przedstawiania i funkcjonowania w wybranych utworach literackich.
2. Polemiki, spory, prowokacje - starcia pokoleń literackich, zaprezentuj na przykładach wybranych utworów.
3. Żart, ironia, satyra jako sposoby interpretacji świata. Omów temat na wybranych przykładach.
4. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach.
5. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj cele publicystyki oświeceniowej i współczesnej. Porównaj wykorzystywane w nich środki wyrazu.
6. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok
7. Różne kreacje narratora i ukształtowania narracji w epice. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory z różnych epok.
8. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów na przykładach wybranych utworów.
9. Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, scharakteryzuj różne odmiany dramatu awangardowego XX wieku.
10. Różne ujęcia motywu utopii w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie na przykładach wybranych utworów.
11. Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Omów jego funkcję na przykładach wybranych utworów.
12. Dialog z tradycją (np. antyczną, biblijną). Omów go na przykładzie twórczości wybranego poety(pisarza) XX w.
13. Literackie portrety władców. Przedstaw je i porównaj, wykorzystując przykłady z różnych epok.
14. Dramat człowieka uwikłanego w historię. Przedstaw problem na wybranych przykładach z różnych epok literackich.
15. Kreacja bohatera negatywnego, „czarnego charakteru”. Przedstaw i porównaj, wykorzystując wybrane przykłady z różnych epok literackich.
16. Literackie obrazy małych ojczyzn. Przedstaw sposoby kreowania, analizując wybrane przykłady.
17. Artysta jako bohater literacki. Porównaj różne kreacje, analizując wybrane utwory.
18. Model poezji tyrtejskiej w literaturze różnych epok. Omów jej funkcję na wybranych przykładach.
19. Obraz domu rodzinnego w literaturze. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach z różnych epok.
20. Ideał mężczyzny w literaturze. Przedstaw sposoby jego kreowania i funkcje na podstawie wybranych utworów dwóch różnych epok.
21. Miasto i jego przestrzeń. Na podstawie wybranych utworów omów sposoby ukazywania miasta w literaturze.
22. Rodzaje i funkcje fantastyki w tekstach literackich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok.
23. Wyobrażenie człowieka o Bogu – zaprezentuj różne realizacje tego motywu na podstawie utworów literackich dwóch wybranych epok.
24. Postawy bohaterów literackich w sytuacjach tragicznych. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do utworów literackich z różnych epok.
25. Wiersze poetów Nowej Fali – zaprezentuj ich związki z tradycja literacką, analizując wybrane utwory.
26. PRL w literaturze. Omów różne sposoby ujęcia tematu, wykorzystując utwory pisarzy współczesnych.
27. Słynne historie miłosne. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich.
28. Symbol i alegoria jako sposób mówienia o rzeczywistości. Przeanalizuj ich rolę w wybranych tekstach literackich.
29. Motyw arkadyjski w literaturze. Omów jego funkcjonowanie w wybranych tekstach.
30. Obłąkani i szaleni. Przedstaw różne kreacje takich postaci i ich funkcje w wybranych utworach literackich.
31. Motyw „exegi monumentum" i jego funkcjonowanie w twórczości wybranych poetów. Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
32. Motyw tańca w literaturze różnych epok. Omów funkcję i sposób ujęcia tego motywu analizując wybrane utwory.
33. Motyw przemijania życia ludzkiego. Przedstaw jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych utworów literackich z różnych epok.
34. Literackie portrety dzieci. Omów funkcję i sposób ujęcia tego motywu, wykorzystując teksty z różnych epok.
35. Niepogodzeni ze światem. Przedstaw na wybranych przykładach literackie portrety bohaterów zbuntowanych i wyalienowanych.
36. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
37. Obraz polskiego emigranta w literaturze XIX i XX wieku. Omów funkcję i sposób ujęcia tego motywu.
38. Konteksty filozoficzne i ich odzwierciedlenie w utworach literackich. Zaprezentuj przykłady, wykorzystując teksty z różnych epok.
39. Zaprezentuj różnorodne sposoby funkcjonowania motywu zdrady w wybranych utworach literackich.
40. Różnorodne ujęcia motywu samotności w utworach literackich. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując odpowiednie teksty z różnych epok..
41. Motyw winy i kary w literaturze. Omów jego funkcjonowanie, analizując wybrane utwory.
42. Kobieta - anioł, upadła, szalona. Przedstaw portrety psychologiczne wybranych bohaterek literackich.
43. Miłość jako żywioł budujący lub niszczący życie bohaterów literackich. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
44. Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Zaprezentuj wybrane przykłady utworów literackich, w których tytuł, motto… stanowią klucz do interpretacji dzieła.
45. Cierpienie jako doświadczenie bohaterów literackich. Omów funkcję i sposób ujęcia tego motywu na wybranych przykładach.
46. Miłość fatalna, sentymentalna, spełniona … Przedstaw różne rodzaje miłości w literaturze na podstawie odpowiednio dobranych przykładów.
47. To się czyta dzisiaj – modni pisarze i modne książki. Omów przyczyny popularności utworów na trzech wybranych przykładach spoza kanonu lektur szkolnych.
48. Science fiction a fantasy. Odwołując się do wybranych przykładów literatury fantastycznej, zaprezentuj podobieństwa i różnice w kreacji świata przedstawionego obu odmian gatunkowych.
49. Koniec i początek – biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów problem, analizując wybrane utwory.
50. Funkcje rekwizytów w literaturze (np. jabłko, pierścień sztylet, korona itp.). Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
51. Literatura w poszukiwaniu wartości moralnych, nadających sens życiu człowieka. Omów problem, interpretując wybrane utwory.
52. Zagłada i pamięć. Przedstaw na wybranych przykładach obraz holokaustu w literaturze polskiej.
53. Bohaterowie masowej wyobraźni. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje na wybranych przykładach literackich.

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne).
2. Miłość inspiracją i motorem działania bohaterów literackich i filmowych. Rozważ problem na wybranych przykładach.
3. Samotnie czy z mężczyzną u boku? Odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych, omów rolę kobiety w społeczeństwie.
4. Różne sposoby portretowania samego siebie. Autoportret w malarstwie, autobiografia
5. w literaturze – dokonaj analizy wybranych dzieł.
6. Piękno i brzydota jako kategorie kreujące obraz świata i człowieka w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat w nawiązaniu do wybranych tekstów kultury.
7. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne).
8. Obraz obozu Auschwitz w literaturze i sztuce. Zaprezentuj sposoby kreowania w wybranych tekstach kultury.
9. Symbole – klucze do wyobraźni. Przedstaw funkcjonowanie wybranych motywów symbolicznych w literaturze i malarstwie.
10. Metody budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu teatralnym (analiza wybranych dzieł).
11. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych (analiza wybranych dzieł).
12. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady.
13. Problemy filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem; oceń adaptację.
14. Impresja a ekspresja. Dwa odmienne spojrzenia na świat oraz człowieka w literaturze i malarstwie -omów je na wybranych przykładach.
15. Różne przykłady funkcjonowania obrazów przyrody w literaturze i sztuce - omów je na wybranych przykładach.
16. Sposób kreowania postaci kobiecych w literaturze i sztuce. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
17. Wzorce parenetyczne wczoraj i dziś. Omów zjawisko na wybranych przykładach (wykorzystaj literaturę, film, prasę).
18. Upiory, zjawy i duchy. Zaprezentuj sposoby kreowania oraz ich funkcjonowanie w dziełach plastycznych i literackich.
19. Obrazy przyszłości w literaturze i filmie. Porównaj różne ujęcia tematu, opierając się na wybranych przykładach.
20. Motyw tańca w literaturze, sztukach plastycznych, filmie. Porównaj funkcje motywu w wybranych utworach.
21. Orientalizm w literaturze i malarstwie. Porównaj różne sposoby jego ukazywania. Odwołaj się do wybranych przykładów.
22. Obraz prowincji w literaturze, malarstwie, filmie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych przykładów.
23. Przestrzeń Syberii w polskiej literaturze i sztuce. Omów zagadnienia na wybranych przykładach.
24. Literackie i filmowe wędrówki w czasie. Przedstaw różne ujęcia i funkcje motywu w wybranych utworach.
25. Portret Sarmaty w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach.
26. Motyw powstań narodowych w literaturze i sztuce polskiej - omów go na wybranych przykładach.
27. Dziecko jako bohater literatury i sztuki. Przedstaw różne kreacje na wybranych przykładach.
28. Obraz miasta w literaturze i sztukach plastycznych. Przedstaw różne ujęcia, przywołując wybrane przykłady.
29. Literackie i plastyczne wizerunki świętych. Omów zagadnienie, przywołując wybrane przykłady.
30. Różne sposoby przedstawiania scen batalistycznych w literaturze i malarstwie lub filmie. Przedstaw temat na wybranych przykładach.
31. Motyw maryjny w literaturze i malarstwie różnych epok. Omów jego funkcjonowanie w wybranych przykładach.
32. Motyw „Stabat Mater Dolorosa" w literaturze i sztuce. Zanalizujróżne jego ujęcia w wybranych tekstach kultury.
33. Wizerunek żołnierza w literaturze i malarstwie. Porównaj sposoby jego prezentowania w wybranych tekstach kultury.
34. Sposoby funkcjonowania sacrum/profanum w literaturze i sztuce współczesnej. Przedstaw temat na wybranych przykładach.
35. Fascynacje sztuką barokową w poezji współczesnej. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
36. Inspiracje malarskie w twórczości wybranego poety współczesnego. Zaprezentuj temat, wykorzystując wybrane teksty kultury.
37. Obecność i funkcje kiczu w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych przykładach.
38. Poetyka snu i jej funkcje w literaturze i filmie. Omów je na wybranych przykładach.
39. Obraz rewolucji w różnych tekstach kultury. Przedstaw różne sposoby kreacji, odwołując się do wybranych przykładów.
40. Obraz wsi w literaturze i malarstwie. Przedstaw różne ujęcia, analizując wybrane przykłady.
41. Zaprezentuj technikę kolażu jako metodę twórczą awangardowego malarstwa i poetykę XX-wiecznej literatury. Odwołaj się do wybranych przykładów.
42. Motyw śmierci i jego funkcjonowanie w literaturze i sztukach plastycznych. Omów temat na wybranych przykładach.
43. Między światem marzeń a rzeczywistością. Przedstaw różne ujęcia tematu, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
44. Groteska jako konwencja literacka i plastyczna. Przedstaw jej funkcjonowanie na wybranych przykładach.
45. Poeci – malarze. Przedstaw wybranych twórców, którzy byli jednocześnie pisarzami i malarzami. Omów podobieństwa łączące ich dzieła literackie i malarskie.

JĘZYK

1. Wpływ literatury na współczesną frazeologię polską. Analizując zgromadzony materiał, scharakteryzuj funkcje „skrzydlatych słów” w tekstach mówionych i pisanych.
2. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
3. Specyfika języka bohaterów literatury science-fiction - omów go na przykładach wybranych utworów.
4. Język mówiony jako tworzywo literatury, np. w twórczości Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka. Analiza celowo dobranych utworów.
5. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
6. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków. Analiza przykładów (np. listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C. Norwida, F. Chopina).
7. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie - omów temat na przykładach wybranych utworów.
8. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Analiza zgromadzonego materiału językowego.
9. Ekspresja i impresja - analizując celowo zgromadzony materiał językowy, określ właściwości wypowiedzi świadczące o nadawcy i odbiorcy.
10. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa - porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
11. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
12. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś.
13. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość.
14. Mowa ezopowa w literaturze. Omów jej funkcje na wybranych przykładach z różnych epok literackich
15. Stylizacja (środowiskowa, gwarowa, archaiczna) w tekstach literackich. Omów funkcje stylizacji, analizując wybrane przykłady.
16. Językowe środki perswazji w tekstach współczesnych .Omów, analizując celowo zgromadzony materiał językowy
17. Językowe środki parodii literackiej. Zaprezentuj zjawisko na wybranych przykładach.
18. Na czym polega perswazyjna funkcja tekstów reklamowych? Przedstaw zjawisko na wybranych przykładach.
19. Język prasy sportowej. Omów cechy stylu charakterystycznego dla tej odmiany publicystyki.
20. Poetyka utworów socrealistycznych. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie.
21. Wpływ zapożyczeń na współczesną polszczyznę. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
22. Funkcje języka w tworzeniu groteskowych obrazów świata. Dokonaj analizy wybranych przykładów.
23. Epistolografia dwóch epok. Przeanalizuj i porównaj styl i język listów z różnych okresów. Omów przyczyny różnic w leksyce, frazeologii i składni.
24. Wykorzystując samodzielnie zebrane przykłady modnych wyrazów, omów mechanizmy ich funkcjonowania we współczesnej polszczyźnie.
25. Rola neologizmów w tworzeniu literackich obrazów świata. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich.

Egzamin Maturalny

Uwaga - poniżej znajdują się wszystkie ważne informacje dotyczące egzaminu maturalnego w 2025r.

Egzamin maturalny - strona CKE

• harmonogram egzaminów maturalnych w 2025r.
• organizacja i przebieg egzaminu maturalnego w 2025r.
  
• komunikat o dostosowaniach na egzaminie w 2025r.
• komunikat o przyborach
• komunikat o olimpiadach
• dla zdających informatykę – lista systemów operacyjnych, programów użytkowych oraz języków programowania
• zadania jawne na egzamin ustny
• deklaracja przystąpienia do egzaminu maturalnego w postaci elektronicznej

 Prezentacja dla rodziców - matura 2025